Koning Arthur

De legendarische Britse koning Arthur van einde 5e eeuw, begin 6e eeuw behoort tot de bekendste koningen aller tijden, hoewel niet vaststaat dat hij echt bestaan heeft. Veel namen en plaatsen uit de Arthursage zijn ook heden nog bekend. Naast de de ridders van de Ronde Tafel (onder andere Galahad, Gawain, Lancelot, Percival, Tristan, Bedivere, Bors, Ector, Maleagant en Ywain) zijn vooral de tovenaar Merlijn, tovenares Morgana, Arthurs vrouw Guinevere, Arthurs vader Uther Pendragon en de Vrouwe van het Meer (soms Nimue, Viviane, Elaine of Niniane genoemd) bekend. Dan zijn er nog Arthurs legendarische kasteel Camelot, zijn wonderzwaard Excalibur, de Heilige Graal en het in de nevelen verborgen eiland Avalon..

Het gedicht "Y Gododdin" van de Welshe dichter Aneirin, waarschijnlijk uit de 7e eeuw, is mogelijk het oudste document waarin naar Arthur wordt verwezen. Het wordt echter niet uitgesloten dat de regel over Arthur later is toegevoegd. Rond 1138 bracht de Britse geschiedschrijver Geoffrey of Monmouth voor het eerst de legenden van Merlijn en Arthur samen. Uit deze tijd stamt ook het Welshe manuscript "Llyfr Du Caerfyrddin" ("Zwarte boek van Carmarthen"), waarin Arthur en Merlijn worden vermeld. De Franse schrijver Chretien de Troyes schreef een tiental jaren later over de liefdesaffaire tussen ridder Lancelot en koningin Guinevere ("Lancelot, the Knight of the Cart") en over ridder Percivals zoektocht naar de Heilige Graal ("Perceval, the Story of the Grail"). Begin 14e eeuw schreef de Duitse schrijver Wolfram von Eschenbach de versroman "Parzival", waarop componist Richard Wagner zijn laatste opera "Parsifal" uit 1881 baseerde. Het 14e-eeuwse Britse gedicht "Sir Gawain and the Green Knight" is een ander bekend Arthur-verhaal. Het bekendst is toch wel "Le Morte d'Arthur" van de Engelse schrijver Thomas Malory uit 1485, de belangrijkste bron voor moderne bewerkingen als "Arthur, koning voor eens en altijd" ("The Once and Future King") van T.H. White uit 1958 en "Nevelen van Avalon" ("The Mists of Avalon") van Marion Zimmer Bradley uit 1983. Mark Twain schreef in 1889 "A Connecticut Yankee in King Arthur's Court", dat talloze malen verfilmd werd.

De Edison-film "Parsifal" uit 1904 is de eerste verfilming van een verhaal uit de Arthursage. In 1963 kwam de Disney-tekenfilm "Merlijn de Tovenaar" ("The Sword in the Stone") uit over tovenaar Merlijn, die de jonge Arthur opleidt tot koning. De Britse komediegroep Monty Python maakte in 1974 de komische klassieker "Monty Python and the Holy Grail", met Graham Chapman als koning Arthur, John Cleese als Lancelot, Eric Idle als Robin, Terry Gilliam als Bors, Terry Jones als Bedevere en Michael Palin als Galahad. Andere bekende verfilmingen zijn "First Knight" (1995) met Richard Gere als Lancelot, Julia Ormond als Guinevere en Sean Connery als koning Arthur en "King Arthur" (2004) met Clive Owen als Arthur, Ioan Gruffudd als Lancelot en Keira Knightley als Guinevere. In 2016 komt "King Arthur" van Guy Ritchie uit, de eerste film van een zesdelige filmreeks over koning Arthur.